در پژوهشی تازه که در ژوئن 2025 در نشریه‌ی علمی Science منتشر شد، گامی بزرگ در حوزه‌ی سلول درمانی برداشته شد؛ گامی که می‌تواند نه فقط مسیر درمان سرطان، بلکه آینده‌ی مقابله با بیماری‌های خودایمنی را نیز دگرگون کند.
در این مطالعه، پژوهشگران موفق شدند با استفاده از نانوذرات لیپیدی حاوی mRNA، سلول‌های T بدن را درون خود بدن به شکلی هدفمند و موقتی بازبرنامه‌ریزی کنند تا گیرنده‌هایی موسوم به CAR بسازند؛ گیرنده‌هایی که قادرند سلول‌های خاص آسیب‌زننده را شناسایی و از بین ببرند. برخلاف روش‌های رایج مهندسی CAR-T که مستلزم استخراج، دست‌کاری ژنتیکی و بازگرداندن سلول‌ها در محیط آزمایشگاهی است، این فناوری نوین با یک تزریق ساده انجام می‌شود.
آزمایش‌های اولیه روی موش‌ها و میمون‌ها نتایجی چشمگیر نشان داد. در مدل‌های حیوانی سرطان، پس از تنها یک یا دو دُز، تومورها به‌شدت کوچک شدند. اما نکته‌ی حائز اهمیت در حوزه‌ی بیماری‌های خودایمنی، اثرگذاری این روش بر سلول‌های B در بدن میمون‌ها بود. این سلول‌ها که نقش کلیدی در بسیاری از اختلالات خودایمنی دارند، پس از تزریق کاهش یافتند و سپس طی حدود هفت هفته، سیستم ایمنی به تدریج خود را بازسازی کرد. این بازتنظیم موقتی و هوشمندانه، دریچه‌ای تازه در کنترل بیماری‌هایی چون ام‌اس می‌گشاید؛ بیماری‌هایی که در آن‌ها، هدف نه سرکوب کامل ایمنی، بلکه اصلاح و متعادل سازی پاسخ‌های نابه جای ایمنی است.
این روش با فراهم کردن امکان بازنویسی دقیق رفتار سیستم ایمنی، آن هم بدون تخریب کامل آن، نوید آن را می‌دهد که شاید در آینده، به جای درمان‌های مزمن، پرهزینه و پُرعارضه‌ی فعلی، درمان‌هایی کوتاه مدت، کم تهاجمی و شخصی سازی شده برای بیماران مبتلا به ام‌اس و دیگر بیماری‌های خودایمنی در دسترس قرار گیرد.
با این‌همه، نباید فراموش کرد که این فناوری هنوز در ابتدای مسیر بالینی خود قرار دارد. در یکی از نمونه‌های حیوانی، واکنش التهابی شدیدی شناسایی شد که مشابه عوارض شناخته شده‌ی برخی درمان‌های CAR-T موجود بود. بنابراین، ارزیابی‌های انسانی برای بررسی ایمنی و اثربخشی واقعی این روش، نقشی تعیین کننده در آینده‌ی آن خواهند داشت.
