زمان مطالعه: 7 دقیقه
اغلب به گوشمان خورده که ام‌اس بیماری بزرگسالان است، اما در حقیقت کودکان و نوجوانان نیز می‌توانند درگیر این بیماری شوند. قبل از بلوغ، احتمال ابتلا به این بیماری در پسران و دختران مساوی است، اما پس از بلوغ، ام‌اس در زنان شایع تر و تقریبا 3 برابر مردان است.
احتمال بروز علائم اولیه غیر معمول ام‌اس در کودکان بیشتر از بزرگسالان است و شامل التهاب اعصاب کنترل کننده چشم، التهاب نخاع، یا اختلال آنسفالومیلیت حاد منتشر می‌باشد.
اگرچه، بسیاری از کودکانی که حداقل یک علامت ام‌اس داشتند، تشخیص به موقع و درستی داده نشدند، زیرا MS آنها با اختلال عصبی دیگری که در کودکان شایع‌تر است، مانند آنسفالومیلیت حاد منتشر (ADEM) اشتباه گرفته می‌شود.
کمتر از 1 درصد از مبتلایان به ام‌اس زمانی که کمتر از 10 سال داشتند به این بیماری مبتلا شدند.
دکتر کروپ مدیر مرکز مراقبت جامع ام‌اس در شهر نیویورک می‌گوید: در سنین پایین، احتمال ابتلا به ام‌اس در نوجوانان بیشتر است، در حالی که، افراد زیر 12 سال، تنها 10 الی 15 درصد تشخیص به ام‌اس داده می‌شوند.
تحقیقات نشان می‌دهد که اکثریت تا 98 درصد از کودکان مبتلا به ام‌اس به نوع عودکننده و فروکش کننده (RRMS) مبتلا هستند.
تشخیص ام‌اس در کودکان
تشخیص ام‌اس در کودکان چالش برانگیز تر از بزرگسالان است، زیرا اغلب با سایر بیماری ها با علائم و شاخصه های مشابه، اشتباه گرفته می‌شود، مانند ADEM یا سندرم بالینی جدا شده (CIS).
کروپ می‌گوید: نوجوانان گاهی اوقات در مورد علائم خود صحبت نمی‌کنند و والدین ممکن است دیر اقدام به پیگیری کنند. به طور کلی، هر چه سن کودک کمتر باشد، تشخیص سخت تر است.
- ADEM یک بیماری خود ایمنی است که در آن به دنبال محرکی ناشناخته، واکنشی ایمونولوژیک در میلین فعال می‌شود و تشابه فراوانی با ام‌اس دارد. این بیماری به دلیل التهاب در مغز و نخاع ایجاد می‌شود. در بیشتر موارد، علائم آن در عرض دو هفته پس از عفونت ویروسی یا باکتریایی رخ می‌دهد. مانند ام‌اس، علائم رایج ADEM شامل از دست دادن بینایی، بی حسی و ضعف عضلانی و مشکلات تعادل یا هماهنگی می‌باشد.
- CIS سندروم جدا شده بالینی به وضعیتی می‌گویند که به دلیل آسیب به اعصاب در سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع)، علائمی طی چند روز یا چند هفته، مشابه با بیماری ام‌اس ایجاد می‌شود که حداقل 24 ساعت طول می‌کشد تا از بین بروند. سندروم جدا شده بالینی برای برخی از افراد، نشانه اولیه این است که بعدا به ام‌اس مبتلا خواهند شد.
چگونه پزشکان ام‌اس را در کودکان تشخیص می‌دهند؟
پزشکان با استفاده از همان روش های پزشکی که برای بزرگسالان استفاده می‌شود، ام‌اس را در کودکان تشخیص می‌دهند. پزشکان با استفاده از MRI، مغز را اسکن می‌کنند و همچنین از مایع مغزی نخاعی نمونه برداری می‌کنند.
ام‌اس به عنوان یک بیماری مزمن و پیشرونده، حتی در صورت تشخیص در سنین پایین، کشنده نیست. در حالی که این بیماری غیر قابل درمان است اما افرادی که در دوران کودکی مبتلا به ام‌اس شدند، می‌توانند با درمان به موقع و مدیریت بعد های عاطفی و اجتماعی و پیروی از یک سبک زندگی سالم همراه با رژیم غذایی سالم و ورزش، می‌توانند زندگی با کیفیتی را تا بزرگسالی داشته باشند. کروپ می‌گوید افرادی را دیدم که با وجود ام‌اس در کودکی، تشکیل خانواده دادند و در شغل خود فرد موفقی شدند.
علائم ام‌اس در کودکان چیست؟
به طور کلی، اکثر علائم ام‌اس در کودکان مشابه علائمی است که بزرگسالان تجربه می‌کنند، یعنی:
- ضعف عضلانی، گزگز و بی حسی
- مشکلات بینایی (از جمله دوبینی) یا از دست دادن بینایی
- مشکل در حفظ تعادل
- مشکلات راه رفتن
- لرزش یا اسپاسم عضلانی
- مشکلات کنترل روده یا مثانه
- لکنت زبان
اما کودکان مبتلا به ام‌اس ممکن است علائمی مانند تشنج را نیز تجربه کنند که بزرگسالان معمولاً آن علائم را ندارند. همچنین کودکان ممکن است عودهای مکرر تری را نسبت به بزرگسالان مبتلا به ام‌اس تجربه کنند.
برخی از مطالعات نشان داده اند که کودکان ممکن است تا 3 برابر بزرگسالان در اوایل دوره تشخیص ام‌اس خود، دچار عود شوند در نتیجه، کودکان و نوجوانان مبتلا به ام‌اس در عملکرد تحصیلی و روابطشان دچار چالش‌هایی خواهند شد و این وضعیت می‌تواند مسائلی را که اکثر جوانان با آنها سروکار دارند، مانند عدم اعتماد بنفس و دوست‌یابی را پیچیده‌تر کند.
احتمال ناتوانی کودکان نسبت به بزرگسالان چه قدر است؟
کروپ می‌گوید: «در حالی که این حقیقت وجود دارد که کودکان عموماً عود بیشتری نسبت به بزرگسالان دارند، و همچنین معمولاً التهاب بیشتری در MRI شان نشان داده می‌شود، اما نسبت به بزرگسالان عودشان زود تر بهبود می‌یابد. با این حال، تحقیقات نشان داده، با اینکه پیشرفت بیماری در کودکان کند تر است، اما آنها معمولاً در سنین پایین‌تری نسبت به بزرگسالان، ناتوان می‌شوند، بنابراین در سنین پایین‌تری نیاز به استفاده از عصا یا سایر وسایل کمکی پیدا می‌کنند.
چندین مطالعه گزارش دادند افرادی که در سنین کودکی مبتلا به ام‌اس شدند، در اواسط دهه سی به ناتوانی رسیدند یعنی حدود 20 سال بعد از اولین علائم، شروع می‌شود در حالیکه در بزرگسال، درست است که در زمان کمتری به ناتوانی می‌رسند، اما سن ناتوانیشان بالا تر از آن گروه دیگر است. یعنی بزرگسالان در سنین بالا تری ناتوانی مرتبط با ام‌اس را تجربه می کنند.
درمان ام‌اس در کودکان
همانند بزرگسالان، هیچ درمانی برای ام‌اس در کودکان وجود ندارد. اما روش‌های بسیاری برای بهبود برخی از علائم این بیماری وجود دارد.
- بتا اینترفرون، گلاتیرامر استات که به صورت تزریقی در زیر پوست یا داخل عضله تزریق می‌شوند.
- FDA استفاده از داروی خوراکی Gilenya (فینگولیمود) را برای درمان کودکان و نوجوانان 10 سال به بالا را مجاز دانسته.
فینگولیمود یک سرکوب کننده ایمنی است که تصور می‌شود با نگه داشتن سلول های ایمنی بدن در غدد لنفاوی، از حمله به CNS ، جلوگیری می‌کند.
- سایر DMT های خوراکی که در کودکان مبتلا به ام‌اس عود کننده و فروکش کننده استفاده می‌شوند می‌توان از دی متیل فومارات و تری فلونوماید نام برد که هر دو در حال حاضر در فاز مطالعاتی هستند.
- یکی دیگر از داروهای MS بزرگسالان، مانند ناتالیزومب، همچنین ریتوکسیمب که یک سرکوب کننده سیستم ایمنی مورد استفاده در آرتریت روماتوئید و اشکال مختلف سرطان است نیز برای درمان کودکان مورد بررسی قرار گرفته است.
- در طول عود MS، کورتیکواستروئیدها می‌توانند برای کاهش التهاب در CNS تجویز شوند. طبق گفته فدراسیون بین المللی ام‌اس، رایج ترین کورتیکواستروئید مورد استفاده در کودکان مبتلا به ام‌اس متیل پردنیزولون است که به صورت داخل وریدی یک بار در روز به مدت سه تا پنج روز تجویز می‌شود. همچنین پزشک ممکن است پردنیزون، کورتیکواستروئید دیگری که به شکل قرص می‌باشد را تجویز کند. اگرچه اکثر کودکان به طور کلی کورتیکواستروئیدها را به خوبی تحمل می‌کنند، اما ممکن است برخی از عوارض جانبی مانند تغییرات رفتاری، افزایش قند خون و حالت تهوع داشته باشند.
- گزینه های دیگر برای درمان عود شامل تعویض پلاسما و ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIG) نیز وجود دارد.
چه عاملی باعث ام‌اس در کودکان می‌شود؟
هنوز مشخص نیست که چرا کودکان به ام‌اس مبتلا می‌شوند. عوامل خطر مانند ژنتیک، قرار گرفتن در معرض ویروس های خاص مانند ویروس اپشتین بار (EBV) و سطح پایین ویتامین D نمی‌تواند بی‌ربط باشد. آنچه ما می‌دانیم این است که ام‌اس مسری نیست، بنابراین نمی‌توان آن را از طریق تماس به افراد دیگر منتقل کرد.
از آنجایی که حفظ وزن مناسب و فعالیت بدنی مهم است، فیزیولوژیست های ورزشی و متخصصان تغذیه می‌توانند کمک کنند.
به خاطر داشته باشید که کودکان مبتلا به ام‌اس با چالش های عاطفی و اجتماعی زیادی رو به رو می‌شوند. داشتن یک بیماری مزمن مانند ام‌اس می‌تواند بر اعتماد به نفس، عملکرد تحصیلی، روابط با همسالان، روابط خانوادگی و اجتماعی و رفتار کلی آنها تأثیر بگذارد. همچنین ممکن است بر نحوه نگرش آنها به زندگی خود چه در حال و چه در آینده تأثیر بگذارد.
بنابراین، کروپ می‌گوید، حتما کودک مبتلا به ام‌اس تان به طور منظم در ارتباط با مشاوران مدرسه، درمانگران و سایر افرادی که می‌توانند به آنها در این راه کمک کنند، باشند. آنها را تشویق کنید تا در مورد تجربیات و مشکلات خود صحبت کنند و معلمان، خانواده، دوستان و سایر اعضای جامعه باید از آنها حمایت کنند.
در نهایت، برنامه ریزی برای درمان ام‌اس کودک باید انجام شود. کودکانی که در حال درمان هستند نیز باید تحت نظارت روتین آزمایش خون، MRI و سایر آزمایش‌ها باشند تا مطمئن شوند که درمانشان مؤثر است و عوارض جانبی کمی دارد.
