مدت زمان تقریبی مطالعه: 5 دقیقه
بیش از 1.8 میلیون نفر در سراسر جهان به بیماری خودایمنی اماس (MS) مبتلا هستند. این بیماری در شمال اروپا شایعتر است، و اما چرا؟
در مجله Nature مطالعه جدیدی روی DNA باستانی منتشر شد که نشان میداد حدود 5000 سال پیش گلهداران گوسفند و گاو که از غرب اوراسیا به اروپا مهاجرت کردهاند، دارای ژنی بودند که مرتبط با اماس است. نویسندگان مقاله مینویسند که این گونه ها در آن زمان شیوع پیدا کردند و امروزه موجب افزایش خطر ابتلا به این بیماری شدند.
این مطالعه همراه با سه مقاله جدید دیگر در Nature آمده است که به بررسی DNA باستانی در اروپا و آسیا میپردازد. محققان دریافتند که ژنهای مرتبط با افزایش خطر ابتلا به دیابت و آلزایمر توسط اجداد شکارچی ما حمل میشده.
ایوان ایروینگ پیز، نویسنده هر چهار مطالعه گفته «تغییر و تحولاتی که هزاران سال پیش روی میدادند، تأثیراتش را عمیقا بر سلامت و طول عمر مردم در زمان حال میگذارند».
محققان این تاریخچه را با تعیین توالی ژنومهای باستانی و مقایسه آنها با DNA مدرن بررسی کردند. این تیم، DNA باستانی در استخوانها و دندانهای مربوط به دوره میان سنگی و عصر برنز و همچنین ژنومهای جدید جمع آوری شده از قرون وسطی را بررسی کردند. آنها این داده ها را در مقایسه با دیانای 410000 نفر سفید پوست بریتانیایی مطالعه کردند. با تجزیه و تحلیل DNA استخوانها و دندانهای انسان باستانی که در مکانهای مستند در سراسر اوراسیا یافت شد، محققان گسترش جغرافیایی اماس را از منشأ آن در استپ پونتیک (منطقهای که بخشهایی از اوکراین، جنوب غربی روسیه و قزاقستان را در بر میگیرد.)، ردیابی کردند.
محققان دریافتند که گونه مرتبط با اماس حدود 5000 سال پیش در یامنایا بوجود آمدند که با رسیدن به شمال اروپا ژنهای خود را گسترش دادند.
اسکه ویلرسلف، متخصص ژنتیک و محقق در دانشگاه کپنهاگ ، به نیویورک تایمز گفت: «این گونههایی که امروزه باعث خطر بالای ابتلا به اماس میشوند، باید در گذشته مزایایی میداشتند.»
محققان معتقدند چنین گونهای میتوانست به مردم باستان کمک کند تا با عوامل بیماریزا مبارزه کنند. ویلرسلوف به Nature نیوز میگوید که سیستم ایمنی بیش از حد فعال مرتبط با بیماری اماس در واقع میتوانست برای زنده ماندن از بیماری مهلک طاعون مفید باشد. خصوصا، گونههای مرتبط با اماس میتوانستند از گله داران یامنایا در برابر بیماریهایی که اسبها، گوسفندان، گاوها و بزهایشان حمل میکنند محافظت کنند.
لارس فوگر، یکی از نویسندگان مقالههای اماس در دانشگاه آکسفورد، گفت: “شرایط امروز نسبت به قبل متفاوت است، زیرا بیماریهایی که این نوع گونه ها از آن محافظت میکردند، دیگر به اندازه قبل مشکل ساز نیستند.”
واکسیناسیون، آنتی بیوتیکها و بالا رفتن استاندارد بهداشت و نظافت، گستره بیماریهایی که میتوانست ما را بیمار کند کاملا تغییر داده است. بعضی بیماریها کاملا از بین رفتند و انسانها دهها سال بیشتر از گذشته زندگی میکنند.
نویسندگان این تحقیقات نوشتهاند که در مطالعات قبلی چند صد نوع ژنتیک رایج را پیدا کردهاند که با اماس مرتبط هستند و تصور میشود 30 درصد از خطر ابتلا به این بیماری از عوامل ژنتیکی ناشی میشود.