آیا نابیکسیمول را برای اسپاسم عضلاتم می‌توانم استفاده کنم؟

در یک مطالعه‌ی 12 هفته‌ای در آلمان بر روی 51 نفر، اثربخشی و قابلیت تحمل داروی نابیکسیمول (Sativex) را به عنوان درمانی برای افرادی که به درمان‌های معمولی اسپاستیسیتی پاسخ نداده بودند، بررسی کردند. از مقیاس دستیابی به هدف(GAS) برای اندازه‌گیری اثر بخشی این درمان، استفاده شد. نتایج بهبود قابل توجهی را در اسپاسم، راه رفتن، درد، کیفیت خواب و عملکرد مثانه‌ی اکثر بیماران نشان داد. که می‌توان نتیجه گرفت این دارو گزینه درمانی مفیدی برای بیماران ام‌اس است.

نابیکسیمول را چگونه مصرف کنیم؟

نابیکسیمول یک اسپری دهانی (اوروموکوزال) حاوی دو عصاره شیمیایی مشتق شده از گیاه شاهدانه است: دلتا-9 تتراهیدروکانابینول (THC) و کانابیدیول (CBD) که معمولا ابتدا با یک دوز در روز، شروع و سپس به آرامی دوزهای بیشتر اضافه می‌شود تا زمانی که بیشترین بهبودی را دریافت کنید.

• نباید بیش از 12 دوز نابیکسیمول در روز استفاده کنید.

این دارو بیشتر برای چه علائمی تجویز می‌شود؟

• اسپاستیسیتی: نابیکسیمول‌ها به طور خاص برای درمان سفتی و اسپاسم عضلانی متوسط ​​تا شدید در بیماران مبتلا به ام‌اس که به سایر داروهای ضد اسپاسم پاسخ نداده اند، تایید شده است.
• بهبود سایر علائم: برخی از بیماران هم پس از استفاده از نابیکسیمول، درد، کیفیت خواب و عملکرد مثانه‌شان بهبود یافت.

توجه:

• اثرگذاری فردی: میزان تاثیرگذاری نابیکسیمول می‌تواند از بیماری به بیمار دیگر بسیار متفاوت باشد. برخی از افراد بهبود قابل توجهی را تجربه می‌کنند، در حالی که برخی دیگر بهبود اندک یا عدم بهبودی را مشاهده می‌کنند. طبق مطالعات انجام شده حدود 7 نفر از هر 10 نفر، اسپاسمشان حداقل 20٪ کاهش یافت و حتی در برخی افراد ( 4 نفر از هر 10 نفر) 30٪ یا بیشتر کاهش یافت.
• درمان قطعی نیست: نابیکسیمول درمانی برای مدیریت علائم ام‌اس است، نه درمانی برای خود بیماری.
• اثرات جانبی: در حالی که عموماً این دارو عوارض قابل توجهی ندارد، برخی عوارض جانبی مانند سرگیجه، خواب آلودگی، خستگی و خشکی دهان را گزارش دادند.
• تایید دارو: نابیکسیمول در همه کشورها تایید نشده اند ( به ویژه در آمریکا).

آیا بیمار مبتلا به ام‌اس می‌تواند آن را امتحان کند؟

اینکه فرد مبتلا به ام‌اس می‌تواند این دارو را استفاده کند یا خیر، بستگی به نظر پزشک دارد. آنها موارد زیر را ارزیابی خواهند کرد:

1. اگر مشکل اصلی اسپاستیسیتی باشد که به درمان‌های دیگر پاسخ نداده است.
2. سلامت کلی بیمار را می‌سنجد و هر گونه خطر احتمالی ناشی از عوارض جانبی را بررسی می‌کند.
3. در دسترس بودن دارو برای بیمار.

عوارض جانبی دارو چیست؟

• سرگیجه: این یکی از رایج ترین عوارض جانبی گزارش شده است.
• خواب آلودگی و خستگی: این دارو می‌تواند باعث خواب آلودگی یا خستگی در برخی افراد شود.
• خشکی دهان: دارو می‌تواند به طور موقت تولید بزاق را کاهش دهد.
• مشکلات گوارشی: ممکن است شامل حالت تهوع، اسهال یا یبوست شود.
• تغییرات شناختی: برخی ممکن است مشکل در تمرکز، مشکلات حافظه یا احساس گیجی را تجربه کنند.
• تغییرات خلقی: گاهی اوقات می‌تواند منجر به احساس اضطراب، افسردگی یا سرخوشی شود.

*ملاحظات ویژه برای مبتلایان به ام‌اس:

• افزایش خطر زمین خوردن: سرگیجه، خواب آلودگی و ضعف عضلانی ناشی از دارو می‌تواند خطر زمین خوردن را افزایش دهد.

• تشدید علائم ام‌اس: در موارد نادر، برخی از بیماران مبتلا به ام‌اس ممکن است بدتر شدن موقت اسپاسم، خستگی یا سایر علائم را تجربه کنند. 
• تداخل با سایر داروها: نابیکسیمول‌ها می‌توانند با سایر داروهای رایج مورد استفاده برای ام‌اس تداخل داشته باشند، بنابراین مهم است که تمام داروهای مصرفی فعلی خود را به پزشک اطلاع دهید.

* نحوه مدیریت عوارض جانبی:

مصرف دارو همراه غذا: می تواند به کاهش حالت تهوع کمک کند.

تنظیم دوز دارو: پزشک ممکن است با دوز کمتر شروع کند و سپس برای کاهش بروز عوارض جانبی، دوز را افزایش دهد. احتمالا بتوان با مصرف دوزهای کمتر عوارض را کاهش داد.

زمان بندی دوزها: مصرف نابیکسیمول ها در عصر یا شب می‌تواند به مدیریت خواب آلودگی کمک کند.

* عوارض جانبی معمولا در دوز‌های اولیه بیشتر احتمال دارد اتفاق بیفتد و معمولاً به مرور پس از چند هفته از بین می‌روند. بسیار مهم است که بیماران مبتلا به ام‌اس قبل از شروع مصرف این دارو، تمامی عوارض جانبی و خطرات احتمالی نابیکسیمول ها را با متخصص مغز و اعصاب خود در میان بگذارند. 

نکات کلی

• اکثر عوارض جانبی، خفیف یا موقتی هستند و اغلب با سازگاری بدن با دارو در طول زمان کاهش می یابند.
• اگر علائم اسپاسم شما پس از 4 هفته حداقل 20 درصد بهتر نشد، معمولا مصرف آن باید قطع شود.
• نابیکسیمول برای زنان باردار و افراد زیر 18 سال توصیه نمی‌شود. افرادی که سابقه مشکلات روان پریشی دارند نباید دارو مصرف کنند.
• آیا نابیکسیمول باعث مشکلات حافظه، تفکر یا سلامت روان می شود؟

شاهدانه در برخی از افراد، موجب مشکل در حافظه، تفکر یا سلامت روانی می‌شود. اما این مشکلات در افرادی که از نابیکسیمول استفاده می‌کنند، با وجود داشتن THC در ترکیباتش، دیده نشده است. اما اگر بیمار مشکلات روانی جدی دارد، نباید از نابیکسیمول استفاده کند.