مدت زمان تقریبی مطالعه این مطلب: 5دقیقه

سلول های عصبی سیستم عصبی را تشکیل می‌دهند. به سلول عصبی نورون می‌گویند. سیستم عصبی مرکز فرمان ارتباطی بدن شماست و از تمام قسمت های بدن پیام‌ها را ارسال و دریافت می‌کند و به تغییرات داخل و خارج بدن شما واکنش نشان می‌دهد. سلول عصبی از یک جسم سلولی و یک رشته عصبی بلند و برجسته به نام آکسون تشکیل شده است که مسئول انتقال تکانه های الکتریکی از جسم سلولی به نورون ها، غدد و ماهیچه های دریافت کننده است. غلاف میلین رشته های عصبی، اولین بار توسط رودولف ویرچو در سال 1854 کشف و توصیف شد.

انواع میلین:

غلاف میلین یک غشای محافظ است که به دور بخشی از سلول های عصبی خاص می پیچد. میلین در سیستم عصبی مرکزی (CNS) و سیستم عصبی محیطی (PNS) وجود دارد. میلین سیستم عصبی مرکزی، توسط سلول های خاصی به نام الیگودندروسیت تولید می شود. میلین سیستم عصبی محیطی، توسط سلول های شوان تولید می شود. دو نوع میلین از نظر ترکیب شیمیایی متفاوت هستند، اما هر دو عملکرد یکسانی را انجام می دهند.

ترکیبات میلین:

میلین از حدود 40 درصد آب و قسمت خشک آن از حدود 80 درصد لیپید و 20 درصد پروتئین تشکیل شده است. ترکیب عمدتاً لیپیدی میلین به آن رنگ سفید می‌دهد، از این رو به “ماده سفید” مغز اشاره می‌شود. لیپید اصلی موجود در میلین یک گلیکولیپید به نام galactocerebroside است. سایر اجزای اصلی میلین شامل پروتئین پایه میلین (MBP)، پروتئین پروتئو لیپید (PLP) و گلیکوپروتئین الیگودندروسیت میلین (MOG) است. در داخل میلین زنجیره های پیوند عرضی هیدروکربنی متشکل از اسفنگومیلین وجود دارد که غلاف میلین را مستحکم می‌کند.

وظیفه میلین چیست؟

هر شکاف در غلاف میلین، به عبارتی فواصلی در رشته‌های عصبی که در آن‌ها غلاف میلین وجود ندارد را گره رانویه می‌نامند. گره های رانویه غنی از یون های سدیم مثبت هستند. همانطور که سیگنال الکتریکی در امتداد آکسون حرکت می‌کند، از یک گره به گره بعدی می‌پرد. هنگام عبور از شکاف، یون های سدیم، سیگنال الکتریکی را دوباره شارژ می‌کنند تا بتواند بدون از دست دادن شارژ یا کاهش قدرت سیگنال به حرکت خود ادامه دهد. میلین بر سرعت انتقال سیگنال ها تأثیر می‌گذارد. چندین بیماری از جمله مولتیپل اسکلروزیس (MS) که شناخته شده ترین آنهاست به میلین آسیب می‌رساند یا آن را از بین می‌برد. (با این حال ام اس تنها سیستم عصبی مرکزی را درگیر می‌کند) از آنجایی که عصب تکانه های الکتریکی را از یک سر به سر دیگر حمل می‌کند، میلین به جلوگیری از خروج تکانه از آکسون کمک می‌کند و مقاومت الکتریکی را افزایش می‌دهد، بنابراین هدایت سیگنال را افزایش می‌دهد.

چه چیزی باعث می‌شود که میلین آسیب ببیند؟

زمانی که سلول های ایمنی بدن شما، به اشتباه فکر می‌کنند که میلین یک ماده خارجی است، مواد التهابی تولید می‌کنند که به میلین آسیب می‌رساند و در نهایت سلول‌های (الیگودندروسیت‌ها و سلول‌های شوان) که میلین را می‌سازند را می‌کشند. وقتی میلین آسیب می‌بیند، ارسال پیام‌ها سخت‌تر می‌شوند یا اصلاً نمی‌توانند از آن عبور کنند. مکانی که میلین در آن مورد حمله قرار می گیرد علائم شما را تعیین می کند. تخریب غلاف میلین را دمیلینه می‌گویند.

منابع:

Karussis D. The diagnosis of multiple sclerosis and the various related demyelinating syndromes: A critical review. (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24524923/) J Autoimmun. Feb-Mar 2014;48-49:134-
42. Accessed 5/9/2022

Mehndiratta MM, Gulati NS. Central and peripheral demyelination. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3985372/) (https://www.thieme-connect.de/products/ejournals/pdf/10.4103/0976-3147.127887.pdf) J Neurosci Rural Pract.
2014;5(1):84-6. Accessed 5/9/2022.

Merck Manual for Consumers. Overview of Demyelinating Disorders. (https://www.merckmanuals.com/home/brain,-spinal-cord,-and-nerve-disorders/multiple-sclerosis-ms-and-related-disorders/overview-of-demyelinating-disorders?query=myelin%20sheath%20functions) Accessed 5/9/2022.

Morell P, Quarles RH. The Myelin Sheath. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK27954/) In: Siegel GJ, Agranoff BW, Albers